خانه حراج کریستی در دوبی با فروش آثار هنری معاصر و مدرن خود در مارس 2017 آغاز به کار کرد که در نتیجۀ آن فروش 6,410,500 دلار را رقم زد؛ این مجموع فروش درحالی صورت گرفت که رقم اولیه برای آن بین 4,714,000 تا 6,482,000 دلار تخمین زده شده بود. همچنین رقم فروش نیمه نخست سال 2017، 26.4 درصد بیشتر از فروش اکتبر 2016 و 3.7 درصد کمتر از مارس 2016 بود.

همچنین هفتمین فروش آثار هنری مدرن و کلاسیک حراجی تهران در ژوئیه 2017، در مجموع فروش 8,020,070 دلار داشت درحالی‌که تخمین پیش فروش بین 6,351,386 دلار تا 9,044,890 بود. این فروش 4.3 درصد کمتر از ماه مه سال 2016 بود.

حراجی قرن بیستم ساتبی آثارهنری خاورمیانه را که در لندن و در 25 آوریل سال جاری میلادی صورت گرفت در مجموع رقم فروش 3,644,692 دلار داشت که بالاتر از ارقام پیش فروش 2,605,093 دلار و3,483,727 دلار بود. همچنین 95 درصد از فروش این حراجی بر آثار مدرن عرب و کمی بر روی آثار معاصر بود. این فروش 20 درصد بالاتر از فروش اکتبر 2016 بود.

حراجی بونامز در لندن نیز در 26 آوریل سال جاری میلادی موفق شد تا رقم فروش خود را به   2,342,069 دلار برساند که 19.5 درصد بیشتر از فروش بهار 2016 بود. در نتیجه این حراجی، آثار هنرمندان مدرن با فروش 85 درصدی روبرو شدند.

در مجموع، آثارهنری مدرن فروش 85.4 درصدی را تجربه کردند. اکثر هنرمندانی که آثارشان بیشترین فروش را داشت، پیشینه ایرانی و مصری داشتند. حراجی تهران تنها هنرمندان ایرانی را در خود جای داده بود درحالیکه در حراجی بونامز در لندن آثار هنرمندانی از ایران،‌ مصر و عراق به فروش رسید. همچنین آثار هنری از جانب هنرمندان مصری با رشد 24 درصدی در حراجی ساتبی به‌ فروش رفت درحالیکه در حراجی کریستی رقم 28 درصدی برای آثار ایرانی بود.

با وجود خرید کم هشت درصدی در این حراجی‌ها (ساتبی، کریستی، بونهامز و تهران) آثار هنری خاورمیانه همچنان بالاترین خرید را در میان سایر آثار داشتند.

با وجود آنکه تعداد هنرمندان زن در این حراجی ها کم بود، یکی از بهترین آثاری که در حراجی ساتبی بفروش رسید، به هنرمند ترکیه ای" Fahrelnissa Zeid" با کسب 1,052,563 دلار برای قطعه هنری 1953 به نام "به سمت آسمان" است.

بازار حراجی آثار مدرن و معاصر شمال آفریقا و خاورمیانه بیش از گذشته مورد توجه و رقابت قرار دارند تصمیم ساتبی در بازار فروش باز در دوبی با هدف ایجاد حضور گسترده در منطقه است. در ژوئیه 2017، کریستی اعلام کرد که حراجی آن تصمیم دارد تا فروش اکتبر دوبی خود را به لندن ببرد چون به دنبال یک بازار فروش بین‌المللی است. آیا این بدان معناست که بازار فروش منطقه‌ای در خاورمیانه اشباع شده است؟

بازارهای رقابتی به صورت مجزا: هنر مدرن و معاصر

تحلیل پیشرو برمبنای فروش آثار هنری معاصر و مدرن و حضور هنرمندن در نیمه نخست سال 2017 برای چهار حراجی است. باید به این مساله اشاره کرد که این میزان فروش برای آثار هنری مدرن در شش ماهۀ ابتدای 2017 بوده که براساس آن فروش 83 درصدی در مقایسه با فروش 71 درصدی شش ماهه نخست 2016 است.

حراجی تهران بالاترین فروش را در آثار هنری مدرن 71 هنرمند مدرن با 98.6 درصد داشته است درحالیکه تنها یک هنرمند معاصر به نام "علیرضا اسپهبد" در این حراجی حضور داشت. این فروش دقیقا با فروش نیمه نخست سال 2016 برابری می کند. در حراجی ساتبی، 95 درصد از فروش برای آثار هنری مدرن، برای کریستی این رقم 64 درصد و برای بونهامز 82 درصد بود. تمامی 10 آثار هنری برتر در این حراجی ها به بخش بازار مدرن و نیمی از آنها برای هنرمندان ایرانی بود.

(جدول بهترین ها)

حراجی تهران نیز که در 2012 وارد این بازار شده نتایج خوبی را رقم زده و به صورت سالانه افزایش فروش داشته است.

فروش اخیر حراجی تهران در مجموع هشت میلیون دلار بوده که 8.4 میلیون دلار از فروش بهاره 2016 کمتر است اما این حراجی هنوز بالاترین فروش را در سه حراجی دیگر در نیمه نخست 2017 داراست.

اگرچه حراجی کریستی در منطقه پیشروست، رقابت آن با سایر حراجی‌ها به این معناست که سهم بازار آنها از 81 درصد سهم بازار در 2010 به 32 درصد در نیمه نخست سال 2017 کاهش داشته است.

کاهش فروش هنرهای مربوط به خاورمیانه در بونهامز بسیار مشهود است. پس از آنکه این حراجی در سال 2008 تصمیم گرفت تا فروش افتتاحیه خود را سازماندهی کند، حراجی‌ها را در 2011 تا 2014 متوقف کرد اما فروش خود را در 2015 بار دیگر از سر گرفت. نتایج آن هرساله کاهش داشت و در حراجی اخیر به رقم 2.3 میلیون دلار رسید.

صفحه 2

صفحه 3

ساتبیز

فروش قرن بیستم ساتبی آثار هنری خاورمیانه در 25 آوریل 2017 در لندن در مجموع 3,644,692 دلار درآمد داشت که در مقابل 2,387,874 دلار بهار 2016 رشد 52.6 درصدی را رقم زد.

این حراجی به ارقام بالایی برای هنرمندان از سراسر خاورمیانه رسید که برای بسیاری از هنرمندان یک رکورد محسوب می شود. در میان آنها اثر هنری هنرمند ترکیه ای به نام  "فخرالنسا زید" مربوط به اثر "پیش بسوی آسمان" در سال 1953، 1,052,563 دلار بفروش رسید درحالیکه رقم اولیه برای آن 705,987 تا 834,349 دلار بود. اثر هنری دیگر برای "بهمن محصص" به نام "مرگ مارتین لوتر کینگ" است که با رقم 616,134 دلار به فروش رسید درحالی‌که رقم اولیه برای آن بین 359,412 دلار تا 487,773 دلار بود. سایر آثار برجسته در این حراجی برای آثار مدرن بود که با رقم بالاتر از رقم پیشنهادی فروش رفتند و شامل آثار افرای چون "منوچهر یکتایی" از آمریکا، فائق حسن از عراق و "اتل عدنان" از لبنان هستند.

اکثریت آثار هنری به نمایش گذاشته متعلق به آثار هنرمندان مدرن بود، 57 قطعه هنری، آثار مدرن و مابقی سه کار دیگر معاصر طبقه‌بندی شدند. هنرمندان مصری آثاری بسیار برجسته داشتند که از 60 قطعه، 17 قطعۀ هنری متعلق به آنها بود. هنرمندان لبنانی نیز دومین گروه بزرگی بودند که در مجموع 9 هنرمند داشتند و بعد از آنها ایران با هشت هنرمند در صدر فروش بودند.

شاخص حراج آرت‌تاکتیک بر روی 47 قرار گرفت که نشان می داد فروش آثار هنری کمتر از برآورد قیمت‌های اولیه است.

(نمودار شاخص حراج آرتتاکتیک)

صفحه 4

صفحه 6