دورۀ جدید حراج تهران در روز جمعه(22 دیماه 96) طبق سالهای پیشین در هتل پارسیان آزادی تهران برگزار شد، این حراج دومین دوره از حراج هنر معاصر و هشتمین دوره از حراج تهران بود و از نظر ترکیب هنرمندان و تعداد بالای آثار، شباهت زیادی به حراج ششم دارد. به طوری که ۵۰ هنرمند حاضر در حراج ششم، در حراج هشتم هم حضور داشتند.
دومین اثر گران هشتمین حراج تهران با قیمت یک میلیارد تومان؛ هنرمند: وای زی کامی
در این دوره آثار زیادی از هنرمندان پرکار جوان و آثاری از دهۀ کنونی در آن حضور داشت. حراج تهران در بازهای که آشفتگی اقتصادی، اجتماعی و سیاسی بازار هنر را دچار رکود کرده بود، توانست در این دوره نیز موفق از دورۀ همتای خودش (دورۀ ششم در دی95) عمل کند، این تجربۀ شیرین در اوضاع نه چندان میزانِ اقتصادی برای هنر، نشانگر تثبیت این بازار و موفقیت حراج تهران است. چرا که بهطورکلی در دورۀ هشتم از برگزاری حراج تهران هنرمندان فروشی موفقتر از دورۀ پیشین را تجربه کردند. در این دوره با مجموع فروش 14 میلیارد و 953 میلیون تومان، نسبت به دورۀ اول برگزاری حراج هنرمندان معاصر و فروشی برابر با رقم 12 میلیارد و 344 میلیون تومان، رشدی 21 درصدی را با خود به همراه داشت.
بیشترین نرخ رشد هشتمین دوره حراج تهران(362%)؛ هنرمند: اثر امین منتظری با عنوان "جنگ کارناوال"
بازۀ سنی هنرمندان این دورۀ از حراج از 1301 آغاز میشد. از میان 110 هنرمند ۱۴ هنرمند (پرویز کلانتری، محمدعلی ترقیجاه، بهمن جلالی، صادق تیرافکن، ژازه تباتبایی، رامیز شهوق، منصور قندریز، علیرضا اسپهبد، فریده لاشایی، مهدی سحابی، طلیعه کامران، عباس کیارستمی، مارکو گریگوریان و هانیبال الخاص) در قید حیات نبودند.
جوانترین هنرمند این دوره نیز امین منتظری متولد 1371 بود که اثرش برای اولین بار در حراج تهران شرکت داشت. اثر او با عنوان "جنگ کارناوال" در اندازۀ 150 در 250 سانتیمتر با برآورد اولیهای بین 40 تا 60 میلیون تومان و با رقم رشد بزرگی به اندازه 362درصد، با قیمتی بیش از پنج برابر قیمت اولیۀ خود (185 میلیون تومان) به فروش رسید. این اثر با رشد 362 درصدیاش، بالاترین درصد نرخ رشد را از آن خود کرد. بعد از امین منتظری سحر صالحی هنرمند جوان دیگر با اثری که امسال خلق کرده بود و با رشدی 300 درصدی بیشترین رشد را داشت، هر 5 اثری که بالاترین نرخ رشد را داشتند در دو سال اخیر خلق شده بودند. با نگاهی به نتایج حاصل از بیشترین نرخ رشد در جدول زیر شاهد استقبال مجموعهداران و خریداران از آثار متاخر و جدید در این دوره خواهیم بود.
این رشد قیمت آثار جدید هنرمندان معاصر و فروش خارج از انتظار حراجگزاران و رشد تقاضاها برای خرید آثار جدید نشانۀ تطابق سلیقۀ خریداران و سرمایهگذاران هنر با آثار خلق شده در سال جاری بوده است. اگرچه که یک چهارم آثار حراج در سال جاری خلق شده بودند؛ آثار هنرمندانی چون: علیرضا آستانه، میترا کاویان، سحر صالحی، ارسیا مقدم، بهرنگ صمدزادگان، هادی جمالی، پرییوش گنجی، کوروش گلناری، مهرداد صدری، مرتضی درهباغی و کامبیز درمبخش.
از میان 120 اثر هنری هشتمین حراج تهران، 45 اثر رشد یک و نیم برابری داشتند، لیست هنرمندانی که رشدی بیش از 50 درصد را نسبت به برآورد اولیه داشتهاند را در نمودار فوق مشاهده میکنید. بیش از 15 درصد آثار این دوره رشدی 100 درصدی با خود به همراه داشتند و بیش از 38 درصد آثار با یک و نیم برابر قیمت اولیۀ خود به فروش رسیدهاند. همچنین در بین کلیۀ آثار این دوره نیمی از آثار برابر و یا بیش از ماکزیمم برآورد اولیۀ کارشناسان حراج چکش خورده است و تنها 2 درصد ازآثار کمتر از انتظار کارشناسان به فروش رسیدند.
در این دوره حراج تنوع زیادی در نوع آثار هنری به چشم میخورد، از چاپ دیجیتال عکس تا آیینهکاری، رنگ روغن و اکریلیک گواش، چاپ و کلاژ و حجمهای چوبی، فلزی و سرامیکی را دربرگرفته بود. میزان پراکندگی آثار در بین رشتههای هنری در جدول زیر نشان داده شده است. دستهبندی و نتایج منتج از حجم فروش بین این رشتههای هنر در جدول زیر نمایانگر استقبال مجموعهداران نوپا و خریداران جدید از آثار نقاشی است.
میزان رشد نرخ فروش مجموع حراج 25 درصد بوده است، از تقسیم این 25 درصد نرخ رشد، در میان چهار رشته و با ادغام کلاژ و چاپ در ردۀ نقاشی به ترتیب رشتۀ نقاشی بیشترین فروش و همچنان بیشترین نرخ رشد (29 درصد) را به نسبت برآورد اولیه به دست آورد.
نقاشی مطابق هر ساله، فروشی موفقتر از نقاشیخط، مجسمه و عکس را تجربه میکند و بالاترین سهم فروش را به خود اختصاص میدهد که این امر به دلیل تنوع در تعداد و تنوع در سبک آثار و میزان اشتیاق خریداران را در این حوزه نشان میدهد، همچنین با رقم حاصل از میانگین قیمت به نسبت تعداد آثار نقاشی، برای هر اثر نقاشی بهطور متوسط قیمتی حدود 128 میلیون به دست میآید، این رقم حاصل برای فروش آثار هنری رقمی درخشان برای هنرمندان معاصر است و میزان موفقیت حراج تهران در رشد و به ثبات رساندن کیفی و کمی مارکتینگ هنر را نشانگر است. اما بعد از نقاشی برای سه دستهبندی دیگر فوقالذکر، مجموع فروش نهایی، رقم مثبت بزرگی است، بعد از نقاشی فروش نقاشیخط با 22 درصد افزایش و سپس مجسمه با نرخ رشدی 16 درصدی نسبت به رقم پایه بیشترین صعود را داشتند.
در نمودار فوق 118 اثر فروخته شده از 120 اثر را نسبت بین قیمت چکش خورده قیمت اولیه را با کمترین خطا میبینید، بالاقرار گرفتن نمودار چکش خورده را به نسبت قیمت اولیه را میتوان به وضوح دید. با قیمتگذاری دقیق کارشناسان حراج به طور موفقی از بین 120 اثری که حضور داشتند، تنها دو اثر به فروش نرسید که این دو اثر پس از پایان مراسم به شکل Aftersell، به فروش رسیدند، نقاشیخط علی شیرازی با قیمت ٥٠ میلیون تومان، برابر با برآورد اولیه و نقاشی حسین صدری با عنوان " چیزی که نمیتوان آن را ندید"با قیمت ١٥میلیون تومان خریداری شدند. باید در نظر داشت که این حراج طبق استانداردهای بینالمللی و بر اساس فرمول جهانی قیمتگذاری در حوزۀ هنرهای تجسمی، با در نظر گرفتن مارکت هنرمندان در داخل کشور رقم پایه قیمت کلیۀ آثار را برآورد مینماید و موفقیتهای حاصل از این دقت در حراج هشتم به روشنی مشهود است.
سه اثر در این حراج روی یک میلیارد تومان به فروش رسیدند، که مشهورترین اثر و گرانترین اثر چکش خورده اثر سه لتهای منیر فرمانفرمایان با قیمت یک میلیارد و 300 میلیون تومان بود، دو اثر میلیاردی بعدی اثر وای زی کامی هنرمند مقیم آمریکا بود که به قیمت یک میلیارد تومان به فروش رسید، اثر او توسط گالری گاگوسیان نیویورک که یکی از معتبرترین گالریهای جهان است مورد توجه شناختهشدهترین منتقدان و مجموعهداران جهان قرار گرفته است. اثر حاضر او برای اولین بار در ایران به نمایش و برای اولین بار در حراج تهران حضور داشت. در این اثر وای زی کامی، کاملترین روایت خود را از میان مجموعۀ گنبدهایش که نشاندهندۀ همه چیز به اصل و منشا خود و به تعبیری عارفانه، تمثیلی از حضور نور الهی در کالبد هنر و مرکز معماری دنیای شرق است و همواره در کانون تفکرات قلسفی شرق و بیشتر مذاهب بستانی نیز قرار دارد. این تابلو تاکیدی بر مضمونی آشنا از وحدت در کثرت و کثرت در وحدت است که سدههاست کهنالگوی هنر و تزئینات معماری ایرانی است و اکنون به دست هنرمندی با دغدههایی معاصر در تجربۀ زندگی در غرب صورت گرفته است.
اما گرانترین اثر این دوره اثر سه لتهای منیر فرمانفرمایان بود که با قیمت ا میلیارد و 300 میلیون تومان چکش خورد، منیرفرمانفرمایان در این حراج با دو اثر دیگر خود و مجموع یک میلیارد و 580 میلیون تومان گرانترین هنرمند این دوره از حراج شد. این تابلو سه لتهای آیینه کاری و گچ روی چوب است و قیمت پایه آن ۱،۲ میلیارد تا ۱،۶ میلیارد تومان قیمتگذاری شده بود. فرمانفرمایان که در چند دهۀ اخیر، هنرش سیری بالنده را در پیش داشته، سالهاست که در امتداد سنت عظیم آیینهکاران مکتب هنری شیراز دوران زندیه و قاجار کارکرده است. وی با استفاده از ترکیببندی قطعات آیینهها و فرمهای هندسی موجود در هنر و معماری ایران- اسلامی در گستره بوم و حجم، این اثر ارزشمند را با نگاهی مدرن خلق کرده است.
بیشتر بخوانید: در هشتمین دورۀ حراج تهران چه میگذرد؟
در جدول ذیل، 10 اثر که به بالاترین رقم چکش خورده در حراج رسیدهاند، و نسبت آن با مینیمم و ماکزیمم برآورد اولیه مورد توجه قرار گرفته است. اما در میان ده صدرنشین جدول، بیشترین میزان افزایش قیمت و نرخ رشد متعلق فرهاد مشیری بود که در رقابت تنگاتنگی دو برابر قیمت اولیه و به قیمت یک میلیارد تومان به فروش رسید. همچنین رتبۀ دوم بیشترین نرخ رشد نیز به اثر دوم مشیری در این حراج تعلق گرفت که محبوبیت هنر او و همچنین اشتیاق خریداران به هنر مشیری را نشان میدهد.
فرهاد مشیری نه تنها در حراج هشتم و یا در کل بازار ایران، یکی از پرطرفدارترین هنرمندان ایران در مارکت جهانی هنر است بلکه او اولین هنرمند خاورمیانه است که به رکورد فروش بیش از یک میلیون دلار دست یافته است. او در قدحها و کوزههایش، تصویری معاصر از یک روایت باستانشناسانه است. این زیرخاکیهای امروزی، بیش از هر چیز معنای سبک و ارزشهای زمانی تاریخ را به چالش میکشند تا مخاطب اثرهنری بار دیگر در برابر این پرسش قرار گیرد که هنر معاصر یا پستمدرن از کدام گذشته و تاریخ صحبت میکند و در کدام آستانه زمانی دچار انفصال معنایی از گذشته میشود.
این دوره از حراج تهران که دومین دورهاش را با تمرکز بر آثار هنر معاصر ایران میگذراند از حیث مفهوم و ساختار هنری، تجربه متفاوت با هنر مدرن را داشت و مجالی برای هنرمندان جوان بود تا آثارشان در معرض دیده شدن قرار گیرد. بنابراین با توجه به این خصوصیت، نوع آثار و فروش آنها، نباید انتظار فروشی برابر در دورۀ هفتم به عمل آورد و با آن قیاس به عمل آورد.
برای مشاوره و خرید و فروش آثار هنری عضو آرتیبیشن شوید.
با تحلیل، بررسی و گزارش زندۀ حراجهای روز دنیا با تلگرام آرتیبیشن همراه باشید.